Bir infertilite olgusunun tedavisinde amaç; sperm ve oositin gerektiği şekilde birleşerek fertilizasyonunun sağlanması ile oluşacak embriyonun normal implantasyonu ve devamında sağlıklı bir gebelikle çocuğun doğmasıdır. Burada androloğun rolü bozulmuş fertilizasyon proçesi içinde hangi kademede problemin geliştiğini ortaya çıkararak, gerekli önlemleri almak ve sorunu tedavi etmektir. Embriyonun implantasyonundaki bozuklukların sperme ait defektlerden de gelişebileceği ortaya konulmuştur. Özellikle, spermatozoaya ait sentrozom defektlerinin oosit fertilizasyonunda arrest oluşturduğu (27) ve kötü kaliteli spermler ile yapılan çalışmalarda embriyo gelişiminin bozulduğu ve implantasyon şansının azaldığı (28) açık olarak gösterilmiştir. Bu nedenle infertilite olayında spermin hangi evrede rol oynadığının açığa çıkarılması son derece önemlidir. Fertilizasyon kademelerini araştıran testler şunlardır (tablo) (29):
Servikal mukusun penetrasyonu: Postkoital test, İn vitro sperm-servikal mukus etkileşim testleri (Tru-trax, Penetrak, SCMC)
Kapasitasyon: IVF, SPA, Mannoz reseptör tayini
Akrozom reaksiyonu: IVF, SPA, Akrozom reaksiyon testleri
Zona pellusida bağlanması: IVF, HZA
Zona pellusida penetrasyonu: IVF
Oosit-sperm füzyonu: IVF, SPA
Tablo Sperm’in oositi fertilizasyonu sırasında geçirdiği fizyolojik evreler ve bunları araştıran testler. IVF: in vitro fertilizasyon, SPA: sperm penetrasyon testi, HZA: hemizona testi
Androloğun yukarıda sayılan testler hakkında bilgi sahibi olması ve gerekli olgularda değerlendirime tabi tutması, uygulanacak tedaviyi de yönlendirecektir. Zona pellusidaya bağlanma defekti bulunan bir spermin IUI veya IVF-ET işlemlerine alınması hiç kuşkusuz tedavide başarısızlıkla sonuçlanacaktır. Bu olgularda doğrudan ICSI ile gebeliğin sağlanma şansının bulunduğu açıktır. Benzer şekilde, yanlış uygulamalar ancak uygun testlerin yapılması ile önlenilebilir.