Kısırlık şüphesi ile hekime başvurduğunuzda istenecek ilk test, sperm tahlili olacaktır. Çünkü doğal yolla çocuk sahibi olmanın ilk koşulu yeterli kalite ve miktarda sperm hücresinin çıkmasıdır. Hiç sperm hücresi çıkmıyorsa, daha ilk başta bunun tedavisi gerekir. Ancak şunu da hatırlatayım, sperm tahlili çocuk olur ya da olmaz şeklinde kesin bir öngörüde bulunmaz, sadece bunun olasılığı hakkında fikir verir. Çünkü çok az sayıda sperm çıkmasına rağmen gebelik görülebileceği gibi, sperm değerleri normalin birkaç katı bile olsa gebe bırakma kapasitesi hiç olmayabilir de. Zaten kısırlık tedavisinde amaç, günümüz teknolojisi ile yapılabilecek bütün tetkikleri tamamlayıp bir süre doğal yolla çocuk olması için beklemek, olmazsa tüp bebeğe geçmektir. Çünkü her şey normal görülse bile doğal yolla üstesinden gelinemeyecek ancak tanı da koyamayacağımız çok sayıda neden sayılabilir. Oysa vakit kaybetmeden yapılacak bir tüp bebek denemesi belki hemen gebelik sağlayacaktır. Ne yazık ki tüp bebeğin de başarısı en fazla %50 civarında kalmakta olup, herkeste sonuç vermesi beklenmemelidir. Bazen birkaç kez denemek gerekebilir. Ancak üst üste her ay da tüp bebek yapılmaz. İşte, doğal yolla gebeliğe mani olacak tüm olası nedenleri ortadan kaldırırsak, tüp bebek denemeleri arasında geçen sürede de gebelik için umudumuz olur.
Sperm tahlilinin ideali örneğin laboratuvarda verilmesidir. Ama mecbur kalınırsa evden de getirilebilir. Bu durumda örneğin 30-60 dakika içerisinde laboratuvara ulaştırılması gerekir. Taşıma sırada vücut ısısında saklanması çok önemlidir. Aksi takdirde spermlerin hareketi düşmeye başlar. Bir diğer önemli faktör de tahlil vermeden önce en az 2 en fazla da 7 gün cinsel perhizin olması. Şayet bu süre sağlanamamışsa, tahlil sonucu da buna göre yorumlanmalı.
Sperm toplama işlemi mastürbasyonla yapılır. Bu sırada sabun, tükürük ya da benzeri bir kimyasal kayganlaştırıcı kullanmamalı. Bunların spermleri öldürücü etkisi vardır. Yine sperm verilirken kap içerisine su veya idrar karışmamasına da özen gösterilmeli. Aynı şekilde sperm toplama kabının da temiz olması gerekir, vermeden önce bunu kontrol etmekte fayda var.
Sperm tahlili sonuçlarını etkileyen çok önemli bir diğer faktör ise bu sırada stresli olunmasıdır. Çok gerginken yeterli meni çıkışı sağlanamayabilir. Çünkü stres altında kanda adrenalin salgısı artar. Adrenalinin peniste yeterli sertleşme olmasını önleyen bir tesiri bulunur. Yeterli ereksiyon sağlanamamışsa meninin atılışı da azalır ve bu da sonucu ciddi anlamda etkiler. Stresi artıran başlıca durum, tahlilin verildiği ortamdır. Koşulları elverişsiz bir odada, çevrede diğer insanların dolaştığını duyarken örnek vermeye çalışmak sağlıklı olmaz. O nedenle sperm toplama mekanları özenle tasarlanmalı ve yeterli mahremiyet temin edilmelidir. Değilse bunu doktorunuza belirtin ki, belki tahlilin tekrarlanmasını isteyebilir.
Tahlil vermeden önceki hafta alkol, aşırı kafein alınmaması, sigara içilmemesi, ürolojik rahatsızlıklar ya da psikiyatrik nedenlerle kullanılmakta olan ilaçlar varsa o gün alınmaması önemlidir. Örneğin idrar çıkışını rahatlatmak için kullanılan bazı ilaçlar spermin mesaneye geri kaçmasına neden olarak sperm sayısında yanlış yorumlanmaya yol açabilir. Benzer şekilde bazı antibiyotikler, kortizon, kemoterapi ilaçları, bazı anti-inflamatuar ilaçlar da sonuçları etkileyebilir. Ancak birden bunları kesmek zararlı olabilir, ama doktorunuza da mutlaka belirtmelisiniz.
Tahlillerde sperm sonucunu etkileyen çok önemli bir faktör de, yakın zamanda ateşli ağır bir hastalık geçirilmiş olmasıdır. Bu çeşit hastalıkların sperm üzerine etkisi 2 ay sonra çıkar. O nedenle de, 2-3 ay öncesinde ağır bir hastalık geçirilmişse tahlilin daha sonra tekrarlanması doğru olur. Böyle durumlarda ilk tahlilde çok düşük değerler çıkarken, birkaç hafta sonra tekrarlandığında çok farklı sonuçlar da görülebilir. Gözden kaçan bir diğer durum ise tahlil vermeden önceki birkaç ay içerisinde sık sıcak banyo yapılması ya da saunaya gidilmiş olması, ısıtmalı koltukta araç kullanılması, aşırı sıcak ortamda çalışılması gibi testislerin sürekli yüksek ısıya maruz kalmış olmasıdır. Bu koşullarda testislerde spermin kalitesi de bozulacak, normale dönmesi ise haftalar alacaktır.
Her ne olursa olsun tek tahlile güvenmemeli, bir ay arayla en az 2 tahlil yaptıktan sonra karar verilirse daha güvenilir olur. Anlaşılacağı üzere, sperm tahlili basit bir işlem değildir. Öncesinde kritik bir hazırlık dönemi ve örnek toplama işlemi sırasında da dikkat edilmesi gereken çok hassas noktaları vardır. Bunları hesaba katmadan sonucun değerlendirmesi gereksiz yere endişe yaratabilir.
Bu yazı https://www.fanatik.com.tr/ sayfasında yayınlandı.
