Kısırlık şüphesi olan erkeklerde önce sperm tahlili istenir. Hem erkekte bir sorun olup olmadığı hem de varsa bozukluğun spermleri ne derece etkilediği hakkında ilk bilgileri bu testle ediniriz. Ama şunu da unutmayın, tek başına sperm tahlili çocuk olup olmayacağının kesin bir göstergesi değildir. Daha detaylı testler ve muayene sonuçları ile birlikte değerlendirilirse anlam taşır.
Her şeyden önce, tek bir tahlile bakıp sonuç çıkarılması doğru olmaz. Belli aralıklarla en az iki test yapıldıktan sonra bir karara varılmalıdır. Son birkaç ay içerisinde yüksek ateşli bir hastalık geçirdiyseniz bu da sonucun geçici olarak bozuk çıkmasına neden olmuş olabilir. Bir de tahlil için örnek vermeden önce en az 3 gün cinsel ilişkiye girilmemiş olmalı, yoksa sayı düşük gelebilir.
Gelelim tahlil kağıdında görülen bazı önemli ifadelerin ne anlama geldiğine. En başta ejakulat volümü yazar, yani çıkan meninin miktarı. Bunun en az 2 mililitre olması gerekir. Daha düşükse kanallarda tıkanıklık olabilir. Kanal tıkanıklıkları kısırlığın tedavi edilebilir nedenlerinden biridir. Likefaksiyon ve viskozite ifadeleri ise meninin kıvamı ile ilgilidir. Şayet çok koyu ise spermler rahat hareket edemez, neticede yumurtaya ulaşıp döllenme yapamazlar. Prostat bezi meninin akışkan halde olmasını sağlayan eritici enzimler salgılar. Böyle durumlarda prostat bozukluğu ve enfeksiyon yönünden araştırma yapılmalıdır.
Tahlilde asıl önemli olan, spermlerin sayısı, hareketi ve morfolojisidir. Her ne kadar normalde bir mililitrede en az 15 milyon kuyruklu sperm hücresi çıkması beklense de daha düşük olması her zaman kısırlığa yol açmayabilir. Şayet spermin hareketi iyi ise, az sayıdaki sperm bile yumurtanın döllenmesine yetebilir. Hiç kuşkusuz en korkulanı azoospermi, yani ölü ya da canlı hiç sperm hücresinin çıkmamasıdır. Ancak unutmayın, böyle bir sonuç gelse bile tedavi ile erkeklerin bir kısmında sperm çıkışı başlayıp doğal yolla da çocuk olması beklenebilir. Olmuyorsa, testislerden alınacak spermlerle tüp bebek yapılır. Bu şekilde, azoosperminin nedenine göre değişmekle birlikte olguların ortalama yarısında canlı sperm bulmak mümkündür. Ancak, her iki testisin de yerinde olmadığı ya da bazı genetik bozuklukların tespit edilmesi durumunda ne yazık ki günümüzde yapılacak fazla bir seçeneğimiz bulunmamakta.
Gebeliğin gerçekleşebilmesi için öncelikle spermin yumurtaya ulaşması ve zarlarını delerek içine girmesi gerekir. Bunu da ancak güçlü kuyruk hareketleriyle başarır. O halde sperm hareketi tahlilde dikkat edilmesi gereken en önemli değerdir. Hareket bozukluğu görülüyorsa buna yol açan nedenler başka testlerle araştırılır. Bunların bir kısmı başarıyla tedavi edilebilmekte. Hareket etmeyen bir spermin canlı olduğunu gösterirsek tüp bebekte kullanma şansımız da olabilir. Doğal yolla çocuk olması için spermlerin en az üçte birinin ileri hareketli olması gerekir. Ancak hareket oranları düşük de olsa, şayet sperm sayısı fazla ise bu da yeterli olabilir.
Sperm morfolojisi yani şekli ise en fazla akıl karıştıran parametredir. Hemen söyleyeyim, normal morfoloji sonucunun sıfır olması çocuk olmayacak anlamına gelmez. Morfoloji değerlendirmesi çok güvenilir değildir. Sadece bütün sperm hücrelerinin globozoospermi gibi baş anomalisi ya da kuyruk defektleri taşıdığı nadir durumlar bir anlam ifade eder. Morfoloji bozuklukları hücrenin değişik bölgelerinde kısmi bir dağılım gösteriyorsa endişe etmeyin. Bu durumda sperm fonksiyonlarıyla ilgili başka incelemeler yapıldıktan sonra karar verilmeli. Üstelik tüp bebekte normal şekilde başı bulunan tek bir hareketli spermin görülmesi bile yeterlidir.
Netice olarak, sperm tahlili baba olma şansınız bakımından bir fikir vermekle birlikte tek başına buna bakarak bir kanıya da varılamaz. Günümüzde nedene yönelik çok değerli bilgiler verebilecek başka testler de bulunmakta. Hem bunları hem de muayene sonuçlarını birlikte ele alıp, ondan sonra karar verilmesi en sağlıklı olanıdır. Unutmayın, başarılı bir tedavinin tek şartı doğru tanı koymaktan geçer.
Bu yazı https://www.posta.com.tr/saglik/ sayfasında yayınlandı
Resim https://openclipart.org/
