Japonya’da IUHW (International University of Health and Welfare) Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma, düzenli domates suyu tüketilmesinin sperm kalitesini artırdığını gösterdi (1). Sperm sayı ve hareket bozukluğu saptanan bir grup infertil erkek üzerinde yapılan bu araştırmaya göre, 6 hafta boyunca günde yaklaşık 190 gram domates suyu tüketilmesi sperm hareketinde anlamlı artış ve lökosit hücrelerinde de azalma sağlamakta.
Domates suyu bol miktarda likopen içerir. Likopen; domates, karpuz, kayısı gibi meyvelerde bulunan bir kırmızı pigmenttir. Özellikle oksidatif stres yaratan toksik maddelerden koruyucu etkiye sahiptir. Kalp hastalıkları, damar sertliği, kanser ve sinir sistemi hastalıklarında tedaviye destek olarak önerilmiştir.
Likopenin sperm fonksiyonlarında etkili rol oynamasının bir göstergesi de, testislerde likopen miktarının çok yüksek olmasından kaynaklanmakta. Gerçekten de, günde toplam 4 mg likopen kullanılmasının sperm parametrelerinde düzelme yaptığı başka çalışmalarda da gösterilmiştir (2).
Likopenin etkisi testislerde oksidatif stres yaratan ROS’a karşı antioksidan etki göstermesiyle izah edilmekte. 
Bilindiği gibi ROS, spermlerde DNA hasarına yol açan zararlı metabolitlerdir. Domates suyu alımı da sperm sıvısında likopen miktarını anlamlı derecede artırır. Likopenin bir diğer faydası, seminal sıvıda lökosit sayısını azaltarak olmakta. Lökositler iltihap hücreleri olup, ortama çıkardıkları ROS ürünleri ile sperm kalitesini ve canlılığını olumsuz etkilerler. Lökosit artışı, spermlerde DNA hasarını da artırır. Bu nedenle domates suyu tüketimi, seminal sıvıda lökositi azaltarak da etki gösteriyor olabilir.
Netice olarak araştırıcılar, düzenli domates suyu tüketilmesinin ya da içinde likopen bulunan ürünlerin kullanılmasının sperm kalitesini artıracağını önermekteler. Ancak kesi bir kanıya varmak için daha geniş çalışmalara da ihtiyaç vardır.
- Asia Pac J Clin Nutr. 2017 Jan;26(1):65-71. doi:10.6133/apjcn.102015.
- Int Urol Nephrol. 2002;34:369-72. doi: 10.1023/A:1024483520560.
