AZOOSPERMİDE KISA SÜRELİ İLAÇ KULLANIMI, SPERM ÇIKMASINI SAĞLAYARAK TESE YAPILMASINA GEREK BIRAKMAYABİLİR
Prof.Dr. Kaan Aydos
Meni tahlilinde hiç canlı sperm hücresinin görülmediği azoospermi çıkması durumunda en ideal tedavi mikroTESE ile testislerde sperm aranmasıdır. Gerçekten de olguların yaklaşık üçte birinde sonuç alınır. Ama TESE işlemi bir ameliyattır ve yaklaşık 1 saat, bazen çok daha uzun zaman alabilir. Hatta testis içinde çok küçük bir odakta sperm yapımı varsa, bunu bulmak mümkün olmayabilir de. İşte böyle durumlarda, kısa süreli ilaç tedavileri bazen meni de bile canlı sperm çıkmasını sağlayabilir.
Sperm testislerde üretilir ve 5 metreyi bulan kanallardan geçerek dışarı atılır. Normalde testisler her gün 30 milyon sperm hücresi yapar. Bunlar 10 günü bulan süre içerisinde bu kanalları geçip, ejakulatta görülmeye başlar. Bu kadar uzun yolu kat ederken, spermlerin bir kısmı canlılığını kaybedebilir ve daha dışarı çıkmadan kaybolur. Eğer sperm sayısı çok düşük ise, hareketleri de azsa, dışarı çıkabilme oranları anlamı derecede düşer, hatta azoospermi ortaya çıkar.
1985 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nden bir grup araştırıcı, azoospermisi olan ve spermin mesaneye geri kaçmadığı bir hastada Efedrin tedavisi yaparak, menide 76 milyon sperm çıktığını bildirdi. 1999’da benzer tedaviyi uygulayan bir başka araştırıcı grubu da azoospermik olgularında bir süre sonra çok sayıda canlı sperm hücresinin çıktığını bildirdi. Uzmanlar, efedrin ve pseudoefedrin türü ilaçların sperm taşıyan kanallarda peristaltik hareketleri artırarak az sayıdaki sperm hücrelerinin kaybolmaksızın meni ile dışarı atılabileceğini, böylelikle testislerde ameliyatla sperm aramak zorunda kalınmadan canlı sperm elde edilebileceğini ortaya koymuş oldular. Bu ilaçlar seçilmiş aspermik/azoopsermik erkelerde günümüzde yaygın olarak güvenle kullanılmaktadır.
Gerçekten biz de azoospermik olgularımızın bir kısmında, 2-4 hafta pseudoefedrin kullanarak sperm çıkışının sağlanabileceğini gözlemledik. Bu bulgulara dayanarak, azoospermisi olan ve TESE planlanan hastalarda önce pseudoefedrin kullanıp ejakulat kontrolü yapmaktayız. Çıkan spermler az sayıda ise, dondurulup saklanabilir ve ileride tüp bebekte kullanılır. Hatta bu şekilde doğal yolla bile gebelik beklenebilir. Tedavinin amacı, peristaltik hareketleri azalmış olan sperm kanallarında hareketi artırıp, sperm hücrelerinin daha kolay şekilde menide çıkmasını sağlamaktır. Tecrübelerimiz, bundan daha uzun süre ilaca devam etmenin bir yararı olmadığını, eğer sperm çıkmıyorsa mikroTESE’ye geçilmesi gerektiğini ortaya koydu. Tedaviden sonuç alan olguları; “Hasta Sonuçları” bölümünde bulabilirsiniz.
Kaynaklar
Tiffany P, Goldstein M. Aperistalsis of the vas deferens corrected with administration of ephedrine. J Urol. 1985 Jun;133(6):1060-1.
Tillem SM, Mellinger BC. Azoospermia due to aperistalsis of the vas deferens: successful treatment with pseudoephedrine. Urology. 1999 Feb;53(2):417-9.
