Elbiseleriniz dar gelmeye başlamış ve merdiven çıkmakta zorlanıyorsanız, aşırı kilolarınız yaşam kalitenizi etkilemeye başlamış demektir. Böyle durumlarda ilk akla gelen, şeker hastalığı ya da kalp-damar hastalığınızın bulunma riskidir. Oysa baba olmaya niyetlenen yaş grubundaki erkekler üreme sağlığında bozulma bakımından da endişe etmeli. Gerçekten aşırı kilolar kısırlığa yol açar mı?
Yapılan araştırmaların çoğu, vücuttaki yağ miktarı arttıkça, sperm kalitesinde de anlamlı bir düşüş olacağı yönünde hem fikir. Şayet vücut ağırlığınız belli bir sınırı aşarsa obez sınıfına girmişsiniz demektir. Böyle durumlarda baba olma şansınız daha da azalır. Obez olup olmadığınızı basit bir hesapla anlayabilirsiniz. Şayet kilonuzu boyunuzun metre biriminden karesi’ne böldüğünüzde 30’un üzerindeyse, bu obezite anlamına gelir. Bunun normalde 25’in altında olması gerekir. Aradaki değerleri aşırı kilolu, yani şişman olarak kabul edebiliriz.
Yapılan araştırmalar şişman erkeklerde sperm sayısının %11, obezlerde ise %42 daha düşük olduğunu ortaya koymakta. Hatta şişmanlarda azoospermi riski %39 artarken, obezlerde bu oran %81’e çıkmakta. Benzer şekilde sperm hareketi ve canlılığında da belirgin düşüş görülmekte. Ancak bunun tam tersi durumda, yani aşırı zayıflarda da benzer şekilde sperm kalitesi bozulabilmekte. Kısacası, spermlerinizin sağlıklı kalabilmesi için kilonuzu normal sınırlarda tutmanız şart.
Vücutta biriken aşırı yağ dokusu sperm kalitesini çeşitli mekanizmalarla bozabilir. Bunun başında testosteron hormonunda düşme gelir. Yağ hücreleri testosteronu östrojene çevirerek, kandaki testosteron miktarını azaltır. Oysa testosteron gerek cinsel performans gerekse sperm üretimi için son derece gerekli bir hormondur. Östrojendeki artış ise bunun tam tersine erkeksi fonksiyonları baskılar. Diğer yandan, obez erkeklerde aşırı yağ birikimine bağlı olarak testislerin içinde bulunduğu skrotal kesede ısı artar. Normalde testisler vücut ısısından 3-4 derece daha düşük ortamda sağlıklı çalışır, bunun artması sperm kalitesinde ciddi bozulma yapar. Bunların dışında, yağ hücrelerinden çıkan toksik metabolitler ve seminal sıvıda biriken lökositlerin ortama çıkardıkları zararlı atıklar da spermleri olumsuz etkilemekte. Böyle durumlarda sıklıkla oksidatif streste artış yaratarak spermlerde DNA hasarına yol açtıklarını görmekteyiz. Bütün bunlar sonuçta erkeğin eşini gebe bırakma başarısını azaltıp, gebelik kayıplarında, düşüklerde artışa yol açabilir.
Obezite sadece spermler üzerinden değil, yaşam kalitesinde neden olduğu bozulma ile de üreme sağlığını etkiler. Buna eşlik eden kronik hastalıklar, ruhsal değişiklikler, eşler arasında yarattığı uyumsuzluk dolaylı yollardan çiftin çocuk sahibi olma şansını azaltabilir.
Ancak endişe etmeyin. Aşırı kilolardan kurtulmanız durumunda eski sağlığınıza kavuşma şansınız var. Bir araştırmaya göre düşük kalorili bir diyetle sekiz haftada ortalama 16 kilo veren erkeklerde sperm sayısının %40 arttığı ortaya kondu. İdeal kilo korunabildiği sürece bu düzelme de devam etmekteydi. Tabii burada sadece kilo vermek değil, sağlıklı beslenmek de önemli bir etken olma durumunda.
Netice olarak, erkeklerde aşırı kilo üreme sağlığını olumsuz etkileyerek bir kısırlık nedeni olabilir. Obezite sınırına gelinmişse bu risk daha da artmakta. Bunun önüne geçmek için zamanında önlem alarak hiç kuşkusuz baba olma şansınızı koruyabilirsiniz. Genç erkeklerin beslenme alışkanlıklarına dikkat etmeleri, bu anlamda ileriye yönelik endişelerden kurtaracaktır. Şayet hali hazırda kilo probleminiz varsa, hiç vakit kaybetmeden bir diyetisyen eşliğinde çalışmalara başlamanızda büyük yarar var.
Bu yazı https://www.hurriyet.com.tr/aile/yazarlar/kaan-aydos/ sayfasında yayınlandı
Resim: https://openclipart.org/
