Bazı basit önlemlerle, herhangi bir tedavi almadan da sperm sağlığı korunabilir. Erken yaşlardan itibaren bu önlemlere uyulursa, ileride çocuk sahibi olma şansı artacaktır. En azından daha fazla bozulmasının önüne geçilebilecektir. Koruyucu tedbirler, her zaman için tedavi edilecek bir patolojinin düzeltilmesinden daha kolay uygulanabilir.
Eğer bir yılı geçen süre beklemeye rağmen çocuk olmamışsa, artık nedenin araştırılmasına başlanılabilir. Ama erkekte testislere ait belirgin bir anomali varsa, ergenlikte kabakulak gibi testisleri tutan bir enfeksiyon hastalığı geçirilmişse ya da seksüel karakterlerde gerilik göze çarpıyorsa, beklemeden daha erken de tetkikler başlayabilir. Aynı şekilde, kadına ait şüpheli durumlarda da erken tanı önem kazanır.
Bunun için önce sperm testi yapılır. 72 saat cinsel perhizi takiben yapılan sperm testinde sperm sayısı 15 milyon/mL’nin üzerinde olmalı ve ileri hareketli sperm oranı ise >%32 bulunmalıdır.
Morfolojisi normal olan sperm oranı ise %4’ün üzerinde olmalı.
Eğer bu değerler düşükse, her şeyden önce aşağıdaki faktörlerin varlığı araştırılmalı ve mümkünse ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Böylelikle doğal yolla da gebelik şansı artar:
Elektromanyetik dalga maruziyeti
Elektromanyetik dalgalar testislerde ısı artımı yaparak sperm üretimini bozarlar. Bu nedenle cep telefonlarının cebinizde taşınmaması gerekir. Ayrıca, dizüstü bilgisayarlarını da doğrudan dizinizin üzerine koyup çalışmamalısınız. Bu iki husus çoğu kez görmezden gelinirse de, bilimsel veriler sanılanın aksine bunların ciddi anlamda sperm değerleri üzerine etkili olduklarını ortaya çıkarmıştır.
Sigara kullanımı
Sigara, sperm sağlığını anlamlı derecede bozar. Çok sayıda bilimsel veri de bu yöndedir. Ama sperm üretimi ortalama 2,5-3 aylık periyotlar halinde yenilendiği için, sigaranın kesilmesi ile sperm kalitesi de artabilir.
Böcek ilaçları ve Yiyeceklerdeki hormonlar
Yiyeceklerin üzerinde bulunan tarım ilaçları ve böcek ilaçları ile et ve diğer gıdalara eklenen hormonlar erkekte hormon dengesini bozar. Böcek ilaçları kadınlık hormonu olarak bilinen östrojenleri taklit ederek etkisini gösterirken, ete ve diğer ürünlere eklenen hormonlar doğrudan östrojendir. Östrojenlerin fazladan vücuda alınması istenmez.
Soya
Soyalı yiyecekler de vücutta östrojeni taklit ederek etki gösterir. Bunlar vücutta erkeklik hormonu olan testosteronun bağlandığı reseptörlere bağlanarak, testosteron eksikliği durumunu yaratırlar. Oysa testosteron sperm üretimi için asıl gerekli olan hormondur.
Alkol
Aşırı alkol tüketimim sperm sayısını azaltabilir.
Plastikler
Plastik kaplar ya da poşetler ısındıklarında ksenohormon salarlar. Bu da östrojeni taklit ederek sperm üretimini bozar. Mümkün olduğunca plastik kaplarla ya da torbalarla temas etmiş yiyecek kullanımından kaçınılmalıdır.
Sıkı iç çamaşırlar
Normalde testisler vücut ısısından daha düşük ısıda iken sağlıklı sperm üretebilirler. Bunu da skrotumun ısı ayarlama mekanizması sağlar. Sıkı ve dar iç çamaşırlar, skrotumun bu fonksiyonunu bozarak, sperm üretiminde azalmaya yol açabilir. Mümkün olduğunca pamuklu ve bol giyisiler tercih edilmelidir.
Sıcak banyolar ve bisiklete binmek
Bunlar da testislerde ısı artışı yaparak sağlıklı sperm üretimini engelleyebilir. Özellikle sıcak banyo, sauna, aşırı ısı altında uzun süre kalınan çalışma ortamları, her gün uzun süreli bisiklete binmek, kısa süreli de olsa testisleri baskı altında bırakacak bisiklet sporu bunlara örnek teşkil eder.
Stres
Stres hormonal dengeyi bozarak sperm kalitesini önemli ölçüde düşürür.
Kaynaklar
http://natural-fertility-info.com/mens-fertility
http://en.wikipedia.org/wiki/Soybean
http://en.wikipedia.org/wiki/Sauna
http://office.microsoft.com/tr-tr/images/
