Plazma tedavisinin bir diğer adı PRP, yani plateletten zengin plazma olarak bilinir. Platelet dediğimiz hücreler vücudumuzda bir kanama olduğunda pıhtı oluşturarak kanamayı durdurmaya yararlar. Ancak yapılan bilimsel çalışmalar gösterdi ki bunlar sadece kanamayı durdurmakla kalmıyor, aynı zamanda içlerindeki bazı kimyasal faktörlerle dokuların beslenmesine de yardımcı oluyorlar. Bu özelliğinden faydalanarak plateletler birçok hastalığın ya da hasarlı dokuların iyileştirilmesinde başarıyla kullanılmıştır. Bunun için kişinin kanından bir miktar alınır ve içindeki plateletler seçilerek tedavi edilmek istenen yere tatbik edilir. İşte bu işleme PRP tedavisi ya da plazma tedavisi diyoruz.
Plazma tedavisi günümüzde saç dökülmesinden diş problemlerine, eklem hastalıklarından cilt gençleştirmesine kadar tıbbın çeşitli alanlarında başarıyla uygulanmaktadır. Ancak son yıllarda kadın ve erkeğin kısırlık sorununda da bu yöntemin etkili olacağı gösterildi. Yumurta zayıflığı olan kadınlarda yumurtalıklar içine ya da yapışıklık gelişmiş rahim duvarına enjekte edildiğinde etkili bir iyileşme sağlayabilmekte. Erkekte ise sperm üretimini artırması hedeflenmekte. Deneysel çalışmalar plateletlerin sperm kök hücrelerini uyararak hem çoğalmalarını hem de olgunlaşmasını hızlandırdığını ortaya çıkardı. Burada yapılan işlem, kişinin kendi kanından hazırlanan plateletten zengin plazmanın testise enjekte edilmesidir. Ancak henüz yeni tanımlanan bir tedavi olması nedeniyle kesin sonuçları hakkında bir fikrimiz yok. Bununla birlikte, ön araştırmalarda herhangi bir yan etkisinin olmadığı ve güvenle kullanılabileceği görülüyor. Kısıtlı sayıdaki uygulamalarda da yüz güldürücü sonuçları olduğu anlaşıldı. Yine de rutin uygulamaya girmesi için biraz daha zamana ihtiyaç olduğunu söyleyebiliriz.
Plazma tedavisinin en önemli özelliği kişinin kendi kanından alınan hücrelerin kullanılıyor olmasıdır. Bu hücrelerin çekirdeği bulunmadığı için de testisteki kök hücrelerin genetik yapısında bir değişiklik ortaya çıkarmamakta. Dolayısıyla çocukta anomali gelişme riskini de artırmıyor. PRP’nin hazırlama ve uygulama kolaylığı da bir diğer avantajıdır. Ancak testise verilmesi sırasında çok dikkat edilmeli. Fazla miktarda verildiğinde doku hasarı yapması, uygulama sırasında gerekli hijyene dikkat edilmezse testis iltihabı gelişmesi ya da kanama gibi olumsuz yan etkileri de olabilir.
Plazma tedavisi bir kök hücre tedavisi değildir. Sadece testisteki sperm üreten hücrelerin iyileştirilmesi ve beslenmesine yönelik destek sağlayan bir uygulamadır. O nedenle de tedaviye alınacak hastalarda testisteki kök hücrelerin tamamen kaybolmamış olması gerekir. İleri derecede atrofi gelişmiş çok küçük testislerde ya da ciddi genetik kusur saptanan olgularda her zaman sonuç alınamayabilr. Bunun için önceden detaylı bir muayene ve bazı testlerin yapılması, bunlara göre tedaviye geçip geçmemeye karar verilmesi çok önemli. Daha etkili bir sonuç almak için beraberinde testisteki destek hücrelerini besleyen adjuvan tedavilerden de fayda görülebilir.
Ancak sperm üretiminin bozulmasına yol açacak birden fazla sorun olabilir. Plateletler her zaman bunları tedavi edemeyebilir. O nedenle her şeyden önce mutlaka asıl nedene yönelik ön incelemeler yapılmalı. Bir eksiklik ya da bozukluk bulunursa, öncelikle bunun düzeltilmesi gerekir. Aksi takdirde rastgele PRP uygulaması bir yarar sağlamayacaktır.
Resim: https://openclipart.org/
Bu yazı https://www.hurriyet.com.tr/aile/yazarlar/kaan-aydos/ sayfasında yayınlandı
