Çocuk yapmaya niyetlenen çiftlerin merak ettikleri bir konu da mevsimlerin üreme kapasitelerini etkileyip etkilemediğidir. Genel olarak yaygın olan bir görüş kışın eşlerin gebe kalma şansının daha fazla olacağı yönündedir. Bu konunun doğruluğu bilimsel araştırmalara da konu olmuş durumda.
Sıcak ortamların sperm yapımını olumsuz etkilediği bilinen bir gerçek. Özellikle sauna ya da sıcak banyo alışkanlığı olanların bu bakımdan risk altında oldukları çoğu yayınlarda vurgulanmakta. Yüksek ısı sperm sayısını ve hareketini azaltıcı bir etkiye sahiptir. Ateşli hastalıklardan sonra sperm sayısının %30 düştüğü gösterildi. Uzun süreli yüksek ısıya maruz kalmak sperm sağlığını bozuyorsa, mevsimlerin de buna benzer bir etkisi olması beklenir. Hayvanların soğuk aylarda doğurganlıklarında anlamlı değişiklik olduğu uzun zamandır bilinmekte, acaba bu insanlar için de geçerli mi?
İsrail Ben-Gurion Üniversitesi’nden bir grup araştırıcı bu konu üzerine eğilerek 6455 erkeğin spermlerini 3 yıl boyunca incelediler. Sonuçta, sperm sayısı normal olan erkeklerin eşlerini gebe bırakma şanslarının kışın ve baharın ilk aylarında anlamlı ölçüde arttığını gördüler. Sperm sayısı ve hareketinde baharın ilerleyen aylarında anlamlı bir düşüş olmaktaydı. Bu da kışları eşlerin gebe kalma başarısının daha kolay gerçekleşmesini sağlıyordu. Nitekim sonbaharda doğum yapanların sayısında artış olması da bunu destekler niteliktedir. Gerçekten de dünyada güneye yaklaştıkça, ülkelerdeki doğum sayıları ekim ve kasım aylarında kuzeydekilere göre daha fazla görülmekte. Coğrafi koşullara göre doğum hızlarındaki değişim %35’e kadar oldukça anlamlı düzeylere erişmekte. Yine dünya genelinde yapılan ilginç bir araştırma, güney ülkelerinde yaş günü kutlamalarının daha çok sonbahar aylarına rastladığını ortaya çıkardı.
Mevsimlere göre gebelik hızındaki farklılıklar sadece havanın sıcaklığı ile izah edilemez. Soğuk ortamda vücudun hormon yapımındaki değişmeler, gün ışığına maruz kalma süresi gibi diğer faktörler de bundan sorumludur.
Diğer yandan, araştırıcılar kış aylarında sperm kalitesinde meydana gelen değişimlerin sadece sperm değerleri normal olan erkekler için geçerli olduğunu belirtmekte. Yani sperm sayısı düşük olan erkeklerde bu şekilde bir fark olmamakta. Burada testislerin çalışmasını bozan başka faktörler de bulunabileceği için, sıcaklığın tek başına bir önemi kalmamakta. Aksine, sperm sayısı 15 milyonun altında olanlarda yaza yaklaşırken ya da sonbaharda motilite daha yüksek değerlere ulaşabilir.
Ayrıca şunu da unutmamalı, sperm sağlığı yaşam tarzı ile yakından ilişkilidir. İleri yaş, sigara bağımlılığı, stres, hareketsizlik gibi diğer alışkanlıklarımız da sperm kalitesini ciddi anlamda bozar. Dolayısıyla çocuk yapma zamanını mevsimlere göre ayarlamak için bir endişeniz olmasın, önce sağlıklı bir yaşam tarzı edinmeye dikkat etmeniz daha önemlidir.
Netice olarak, şayet sperm değerleriniz normal ise, zararlı alışkanlıklarınızı terk edip sağlıklı yaşam konusunda da önlemlerinizi aldıktan sonra çocuk yapma girişimleriniz yönünden kış aylarını iyi değerlendirmenizde fayda var.
Bu yazı https://www.hurriyet.com.tr/aile/yazarlar/kaan-aydos/ sayfasında yayınlandı
Resim: https://openclipart.org/
