Yaşlanma ve ölüm korkusu insanoğlunun varoluşundan beri en büyük korkusu olmuştur. Nitekim günümüzden yaklaşık 5000 yıl önce yaşadığını antik kayıtlardan öğrendiğimiz Sümerlerin ünlü kralı Gılgamış var olduğunu sandığı gençlik iksirine ulaşmak için uzun uğraşlar vermiş ancak ne yazık ki talihi buna izin vermeyerek son anda elinden kaçırmıştır. Yaşlanma her erkek için kaçınılmaz bir süreçtir. Buna engel olamayız ama bazı tedbirler alarak daha kaliteli hale getirebiliriz.
Erkekte yaşlanmaya bağlı olarak kanda testosteron hormonunun düşmesiyle birlikte ortaya çıkan klinik tabloya andropoz diyoruz. Testosteron halk arasında erkeklik hormonu olarak da bilinir ve azalmasıyla birlikte karşılaşılan en çarpıcı belirtisi cinsel fonksiyonların kaybolmasıdır. Ancak sadece cinsel bakımdan değil, hormonun düşmesi vücudun birçok fonksiyonunda bozulmayı da beraberinde getirir. Özellikle ruhsal dengede bozulma, depresif ruh hali, uyku düzensizlikleri gibi psikolojik yapıdaki etkileşimler neticesi yavaş yavaş hırçın, huysuz, aksi ihtiyar karakteri yerleşmeye başlar. Metabolizmanın bozulması ve kaslarda erime ile birlikte enerjide azalma, çabuk yorulma, motivasyon düşüklüğü gibi günlük faaliyetlerini sınırlayan yaşam kalitesinde ciddi bozulma görülür.
Erkekteki andropoz dönemi kadınların kaçınılmaz kaderi olan menopozdan daha farklı seyreder. Çünkü testosteron hormonundaki düşüş yıllar içerisinde yavaş yavaş gelişir. 30 yaşından sonra her yıl %1 azalarak, 50 yaşına geldiğinde dörtte birini kaybetmiş demektir. Bu düşüş kişiden kişiye farklı hızlarda geliştiği için andropozun ne zaman başlayacağına dair kesin bir öngörüde bulunamayız. Yine de andropozdan bahsederken 50 yaşından sonra başladığı kabul edilir.
Bir erkeğin andropoz dönemine girdiği, testosteron hormonundaki düşmenin yol açtığı ani gelen ateş basmaları, aşırı terleme, ciltte kuruluk ve kırışıklık, vücut tüylerinde azalma, yağ birikimine bağlı memelerde büyüme, göbek çevresinde yağlanma gibi fiziksel belirtilerin yanı sıra kas ve eklem ağrıları, dikkatini toplayamama, hafızada zayıflama, entelektüel seviyede gerileme, yorgunluk, halsizlik, aşırı alınganlık, öz güven kaybı, ani duygusal iniş çıkışlar gibi fonksiyonel durum bozukluklarından anlaşılabilir. Hiç kuşkusuz asıl tedirgin edeni cinsel isteksizlik ve sertleşme bozukluğu neticesi ortaya çıkan iktidarsızlık sorunudur. Bununla birlikte beden sağlığını tehdit ederek fiziksel aktiviteleri ciddi şekilde engelleyecek, hatta yatağa bağımlı hale getirebilecek en önemli problem kemik erimesi ve aneminin gelişmesidir. Böyle durumlarda ufak bir travmayla bile kemik kırıkları ortaya çıkabilir.
Andropoz tanısı kanda testosteron hormonu ölçülerek konulur. Ancak testosteron hormonundaki düşmeler her zaman belirti vermeyebilir. O nedenle ne zaman ki yukarıda saydığımız belirtiler ortaya çıkar, hormon ölçümünün de o zaman yapılması önerilir. Şayet düşük gelirse buna yol açabilecek diğer faktörleri de ekarte etmek için ilave incelemeler gerekebilir. Testosteron düşüklüğü ilaçla tedavi edilebilir. Bu amaçla deri üzerine sürülen jel, flaster gibi yüzeyel uygulamaların yanı sıra belirli aralıklarla yapılan enjeksiyonlar kullanılabilir. Fazla şiddetli seyretmeyen erkeklerde sağlıklı beslenmek, aşırı kilolardan kurtulmak, günlük fiziksel aktiviteler, düzenli uyku, stresi azaltmak gibi yaşam tarzında yapılacak bazı düzenlemeler de yeterli olabilir. Gerektiğinde ruhsal durumu düzenlemeye yönelik antidepresanlardan da fayda görülebilir. Ancak testosteron tedavisi mutlaka bir uzman kontrolünde yapılmalıdır. Kontrolsüz kullanımları meme ve prostat kanseri ile kalp hastalıkları bakımından risk yaratabilir. Bazen kanda pıhtılaşma sonucu damarlara emboli atarak ciddi sorunlar da ortaya çıkarabilir. Üreme çağındaki erkeklerde ise testislerde sperm üretimini baskılayarak kısırlığa neden olabilir.
Netice olarak andropoz, ileri yaş erkeklerde hayatı olumsuz yönde etkileyen, ciddi sağlık problemlerine yol açabilecek bir süreçtir. 50 yaş üzerinde şayet bedensel ve ruhsal bakımdan kendinizi iyi hissetmiyorsanız bir doktor kontrolüne girerek tedavi görmeniz yaşam kalitenizin iyileştirilmesinde anlamlı katkı sağlayacaktır.
Resim: https://openclipart.org/
Bu yazı https://www.tv100.com/ sayfasında yayınlandı
