Olgun bir sperm hücresi testisten ayrılıp ejakulasyonla dışarı atılana kadar yaklaşık 10 gün geçer. Ejalulasyon sıklığına bağlı olarak bu süre değişse de, erkek vücudunda seminal kanalda yaklaşık 1 haftasını geçirir. Şayet hiç dışarı atılmasa, sürekli birikse, en fazla 11 gün dayanır ve bunun sonunda ömrünü tamamlayarak, apopitoz dediğimiz bir mekanizmayla ölür. Yani uzun süre ilişkiye girmeyen çiftlerde spermler birikerek bir yığın oluşturmazlar. 1 hafta ya da 10 gün içerisinde yaşlanarak ölür, bunların yerine, arkadan yeni üretilmiş genç spermler geçer. Böylece sürekli yenilenen, sağlıklı bir sperm havuzu vardır. İşte bu nedenle, sperm sağlığını bozan bir durum varsa ve bu neden ortadan kaldırılıp uygun bir tedavi başlanırsa, bir süre sonra bozuk spermler ortamdan uzaklaşıp, yeniden sağlıklı sperm çıkışı başlayabilir. Bundan çıkarılacak sonuç; baba olmaya niyetlenen erkeklerin ilk fırsatta kötü alışkanlıklarını terk etmeleri halinde sağlıklı bir üreme potansiyeli kazanabilecekleridir. Buna en güzel örnek, sigara alışkanlığından kurtulmaktır.
Erkek vücudunda bu kadar uzun yaşayabilen spermler dış ortama çıktıklarında durum değişir. Kuru yüzeylerde ancak bir kaç dakika canlı kalabilir. Nemli ve ıslak ortamda biraz daha uzun yaşayabilir. Bununla birlikte, ortamın özelliğine ve çıkan ejakulatın volümüne bağlı olarak nadiren 24-48 saat canlı kalan hücreler de gösterilmiştir. Oysa vajen içine girdiğinde spermlerin ömrü uzar. Ama yine de ortamın asit özelliği nedeniyle burada da en fazla 12 saat yaşayabilir, bu süre içerisinde canlı ve hareketli olanları yollarına devam ederek rahim kavitesi içerisine, oradan da döllenmenin olacağı fallop tüplerine ulaşabilir.
Kadında ise yumurtanın ömrü yaklaşık 24 saattir. Yumurtanın olgunluk aşamasına göre bu 48 saate kadar da
çıkabilir. Oysa spermin canlılığı, kadın genital kanalı içindeyken 5 güne kadar uzar. Ancak spermin yumurtayı dölleyebilme gücü 3. günden sonra azalmaya başlar, yani gebelik olabilmesi için spermin 3 gün içinde yumurtayla karşılaşması gerekir. Dolayısıyla, kadında yumurtlama gününden 3 gün önce ya da olduktan 1 gün sonraya kadar geçen 4 gün içinde cinsel ilişki yaşanması, döllenme olması için en ideal aralıktır. Spermlerin kapasitesine göre bu aralık 6 güne kadar da uzayabilir.
28 günlük mensturasyon siklusu olan bir kadında, başlangıcından itibaren genellikle 11 ve 14. günler içinde girilecek ilişki gebelik olması için ideal bir zamanlamadır. Ancak yumurtlamanın hangi gün olacağı bireyden bireye değişebilir. İdeal olanı, bunu önceden saptayarak, ilişki sıklığının ona göre ayarlanmasıdır. Her gün ilişkiye girmekle 2 ya da 3 gün aralıklarla ilişkiye girmek arasında bir fark olmaz. Burada önemli olan, yumurtlama olduktan sonraki 4-6 saat içerisinde sperm ile yumurtanın birleşebilmesi. Her ne kadar vücut ısısındaki değişiklikler, akıntı gibi belirtileri takip etmek ya da hazır kitler veya akıllı telefonlardaki programlara bakmak pratik gelse de, bunu ayarlamanın en sağlıklı yolu, bir Jinekolog tarafından yumurtlama düzeninin önceden belirlenerek buna göre bir ilişki zamanlamasının yapılmasıdır.
Bu yazı https://www.hurriyet.com.tr/aile sayfasında yayınlandı
Resimler: https://openclipart.org/
