Dünya genelinde 60 milyondan fazla insanı tutmuş olan korona virüsün vücudumuzun neredeyse tüm sistemleri için bir risk oluşturacağı anlaşıldı. Bunlardan biri de testisler. Amerika Birleşik Devletleri’nde Miami Miller Tıp Fakültesinden bildirilen bir araştırmanın sonuçları, virüsün testislerde de yerleşebildiğini, hatta sadece yerleşmekle kalmayıp testler negatife dönse bile varlığını sürdürebildiğini ortaya çıkardı.
Korona virüs vücuda girdiğinde ACE-2 reseptörü taşıyan organlara yerleşmekte. ACE-2 ise başta akciğerler olmak üzere, karaciğer, bağırsak, böbrek ve kalpte yoğun olarak bulunmakta. Dolayısıyla virüsü alan kişide önce sıklıkla solunum yolu belirtileri ya da ishal görülmekte. Bunları hemen fark edebiliyoruz. Oysa son günlerde, virüsün testislere de yerleşerek uzun süre sesiz kalabileceği anlaşıldı. Araştırıcılar korona nedeniyle ölen erkeklerin testislerini incelediklerinde çok sayıda virüs tespit ettiklerini bildiriyorlar. Asıl ürkütücü olanı, bu olguların daha önce hastalığı atlatıp, testlerinin negatife dönmüş olması. Bu da gösteriyor ki, hastalık iyileşse ve belirtileri kaybolsa bile testislerde virüs yaşamaya devam etmekte. Ancak ACE-2 reseptörlerinin duyarlığı kişiden kişiye değişir, o nedenle herkeste böyle olacağı söylenemez ancak bir kısım erkeğin bundan etkileneceği de gerçek.
Viral hastalıklar testise yerleştiklerinde ağrı, kızarıklık, şişkinlik gibi belirtilerle kendini gösterir. Örneğin ergenlik döneminde geçirilen kabakulak geçirenlerin %10-20’sinde testislerde iltihaplanmaya bağlı orşit ve arkasından da sperm üretiminde bozulma ortaya çıkmakta. Hatta şiddetli seyrettiği durumlarda testosteron hormonunu da düşürebilir. Korona da bir virüs olduğuna göre benzer tablonun onda da gelişmesi beklenir. Bununla birlikte henüz covid-19’a yakalanan erkeklerin kaçında testis iltihabı gelişebileceği hakkında kesin bir veri yok. Bunun ne oranda sperm değerlerini bozduğu ve neticede çocuk sahibi olma şansını azalttığı da tam bilinmiyor. Enfekte testislerde sperm fonksiyonlarındaki bozulmanın asıl nedeni lökosit sayısında artışa bağlıdır. Korona virüsünün yerleştiği testislerde de lökosit sayısında ciddi bir artış saptanmış. Dolayısıyla bu virüsle bulaş olan erkeklerde sperm değerleri bozularak eşlerini gebe bırakma şansı düşebilir. Ama bunun da ötesinde asıl sorun, hastalık iyileşse bile cinsel ilişki ile bu virüsün çıkmaya devam edebileceği ve yayılma riski oluşturabileceğidir. Bu da gösteriyor ki cinsel yolla bulaşan hastalıklar listesine korona virüs de eklenecek. Ancak her enfekte erkeğin bunu bulaştırma riski bulunmayabilir. Çünkü testise yerleşen virüsün meni ile dışarı çıkması için ne kadar sayıya ulaşması gerektiği henüz bilinmiyor. Hiç kuşkusuz önümüzdeki günlerde sperm kültürleri yapılarak virüsün varlığı anlaşılabilecek ve gerekli önlemler alınacaktır. Burada kuşkulanılan bir diğer konu ise, korona virüsünün sperm hücrelerinin içine girip, yumurtayı döllemesinde sorun yaratıp yaratmayacağıdır. Başka virüslerde bunun gösterilmiş olması, covid-19 için de benzer durumun gelişebileceğini düşündürmekte. Henüz kanıtlanmamış olmakla birlikte üzerinde araştırmalar devam etmekte.
Netice olarak, covid-19 testi pozitif gelen erkeklerde testis ağrısının ortaya çıkması virüsün testislere girdiğinin işareti olabilir. Bu durumda doktora başvurulması ve sperm tahlili ile kanda testosteron hormon ölçümü yapılması gerekir. Hastalık tamamen iyileşene kadar da korunmalı cinsel ilişki önerilir. Ama hepsinden öte, daha başında gerekli önlemleri alarak hastalığı kapmamak en sağlıklı olanı. Bunun için de maske, sosyal mesafe ve hijyen tedbirlerine kesinlikle uyulmalıdır.
Bu yazı www.hurriyet.com.tr/aile’de yayınlandı.
Resim: https://openclipart.org/
