TEDAVİNİZ UZUN SÜREBİLİR, LÜTFEN KARACİĞERİNİZİ KORUYUN!.
Eşleri gebe kalamayan erkeklerde neden spermden de kaynaklanabilir. Yapılan bilimsel çalışmalar, sperm değerleri ister bozulsun ister bozulmamış olsun, belli bir hazırlık tedavisinin uygulanmasının gerek doğal yolla gebe kalma şansını gerekse tüp bebek başarısını anlamlı derecede artırdığını ortaya koymuştur. Erkekte bu süreç en az 3 ay alır. Bazen 2 yıla kadar uzayabilir de. İşte bu kadar uzun süre vücuda ilaç girmesi, en başta karaciğerde stres yaratabilir. Tedavi için ilaç kullanmak şart olduğu için, karaciğeri iyi korumak gerekir. Karaciğer enzimleri bozulmadıkça tedavi de sağlıklı biçimde sürebilir. Ama bozulma başlarsa ilaç dozlarını düşürmek gerekir ki bu da hiç kuşkusuz tedavi başarısını azaltacaktır. İşte bu nedenle erkekte karaciğer korunmasının ayrı bir önemi vardır.
Karaciğeri korumaya yönelik olarak en temel önlem; günde 2-3 öğün yeşil, sarı sebzelerin tüketilmesidir. Başlıca önerilen bitkiseller şunlar:
- Enginar (İçeriğindeki Silimarin maddesi hücrelerin hasar görmesini engeller. Fiber, magnezyum, folat ve C vitamini içerir)
- Kabak
- Brüksel lahanası (brokoli)
- Lahana
- Karnabahar
- Kereviz
- Sarımsak
- Maydanoz
- Fesleğen
- Havuç
- Nane
- Soğan
- Böğürtlen
- Adaçayı
- Ihlamur
- Papatya (diüretik etkili)
- Yaş ve kuru üzüm, yaş ve kuru incir, elma, portakal, turunç, limon
- Deve dikeni ya da yabani enginar
Aşağıdaki bitkiseller antioksidan, immünstimülan ve antiinflamatuvar etkileriyle karaciğer koruyucu özelliğe sahiptir. Hazır preparatları bulunur:
- Silimarin
- Ekinezya kökü
- Burdock kökü (dulavratotu)
- Dandelion (karahindiba)
- Red clover (kırmızı yonca)
- Kolostrum; hayvanlarda doğumu takiben gelen ilk süttür.
- Alfalfa (Medicago sativa)
- Yeşil çay
- Böğürtlen (Schisandra)
- Lesitin (Soya fasulyesi)
- Zerdeçal (Turmeric)
Diğer öneriler:
- Yağdan fakir, kolesterolü az, lifli gıdalar.
- Ilık su, bal ve limon karışımı ya da yağsız süt ve bal karışımı.
- Tahıl ürünleri ekmek, tahılla hazırlanan kahvaltılık, pirinç ve makarna bol miktarda yenilebilir.
- Belli miktarda ve doğru yağ çeşitleri tüketilmeli. Balık yağı ve bitkisel yağlar (ayçiçeği ve fındık yağı) esansiyel yağ asidinden zengin olup, hücre koruyucu etkileri vardır. Karaciğerde inflamasyon yapıcı etkiye sahip mısır yağı ve margarinden sakınılmalıdır. Günde 6 çay kaşığından fazla katı yağ yenilmemeli.
- Greyfurt suyu karaciğerde toksik maddenin yapımını %30 azaltır. Bu nedenle karaciğer korunmasında önemli yer tutar. Ancak, bazı tansiyon ilaçları ve kan pıhtılaşmasını önleyen ilaçlarla birlikte kullanımı sakıncalıdır. Kırmızıbiberin de karaciğer üzerine benzer faydalı etkisi vardır.
- Günde 30 mg çinko ve 3 g’a kadar C vitamini alınabilir.
Sakınılacak bazı ürünler ise şunlardır:
- Mezgit, Lüfer, Somon ve Sardalya balıklarını haftada en çok 2 öğün ile sınırlayın. Daha düşük yağ içeren balıkları bol tüketebilirsiniz.
- Kudret narı (bitter melon) ve Keklik üzümü (wintergreen) adlı ürünler karaciğer sağlığı bakımından önerilmemekte.
- Aşırı protein karaciğer üzerinde stres yaratır.
- Pekmez gibi demirden zengin gıdaların aşırı miktarlarda alınmaları tavsiye edilmez.
Dikkat edin:
- Uzun süre aç kalmayın. Günde 5-6 kez yemeli, 2-3 saatten fazla aç kalınmamalı. Sık ama az miktarda yemeli.
- Uykusuz kalmayın
- Çok yorulmayın
- Aşırı alkolden uzak durun
- Sigara ve benzeri toksinler alınmamalı
- Hayvansal yağlardan sakının
- Vitamin, mineral ve liften zengin olan meyve ve sebzelere öncelik verilmeli
- Stresin azaltılması ya da uzak durulmasının yolları bulunulmalı
- Fazla kilolar verilmeli
- Eksersiz yapılmalı
- İyi, güzel ve doğal beslenmeye çalışın
- Karaciğer fonksiyon testlerini belli aralılarla kontrol ettiriniz (AST, ALT, GGT)
- Doktorunuza danışmadan ilaç kullanmayınız.
Kaynaklar
http://www.hasanozkan.com/files/diyet/karaciger-hastaliklarinda-diyet.pdf
Balch PA. Herbal Healing. Penguin Putnam Inc., NY, 2002.
Bowden J. Dünyadaki en sağlıklı 150 besin. İnkılap, İstanbul, 2007.
http://webarsiv.hurriyet.com.tr/2003/08/17/331578.asp
Not: Bu yazının hazırlanmasında bilgiler Herbal Healing kitabı ile Prof.Dr. Hasan Özkan’ın yazıları esas alınarak hazırlanmıştır. Karaciğer korunması diyeti ve karaciğer hastalıkları konusunda daha detaylı bilgiyi Prof.Dr. Hasan Özkan’dan edinebilirsiniz.
Yazıda adı geçen bitkisellerin tamamı adı geçen kaynaktan alınmıştır. Tedavi amaçlı olmayıp, bilgilendirmek için verilmişlerdir. Danışmadan kullanılmamalıdır. Bilinçsiz ve uzun süreli kullanımları yan etki yaratabilir. Başka ilaçlarla ve hastalıklarla etkileşimleri bulunabilir.
